लोकस्पर्श न्युज नेटवर्क,
शालेय अभ्यासक्रमात संविधान हा विषय असला तरी तो अनेकदा केवळ परीक्षेपुरता मर्यादित राहतो. मात्र चिंतलपेठसारख्या भागात विद्यार्थ्यांशी प्रत्यक्ष संवाद साधून संविधानाची प्रक्रिया, उद्देश आणि मूल्यांची मांडणी झाली, ही सामाजिकदृष्ट्या महत्त्वाची बाब आहे. संविधान हे फक्त ‘आपल्या हक्कांची यादी’ नाही, तर ‘कर्तव्यासाठीची एक संहिता’ आहे, हे जेव्हा मुलांच्या मनात पोहोचतं, तेव्हा शिक्षण माणूस घडवण्याचं साधन ठरतं.
या कार्यक्रमातून सामाजिक जाणीव, ऐतिहासिक जडणघडण, आणि व्यक्तिमत्त्व विकासाच्या दिशेने एक सशक्त पाऊल टाकलं गेलं — आणि यामुळेच ‘संविधान संवाद’ ही संकल्पना केवळ सादरीकरण न राहता, एक समाजपरिवर्तनाचा प्रयत्न ठरतो.
अहेरी : “शिक्षण हे केवळ शाळेपुरते न राहता सामाजिक जबाबदारी घडवणारे असावे, आणि संविधान ही जबाबदारी शिकवणारी मूळ पाठशाळा आहे” — याच विचारांची प्रचिती देणारा संविधान जनजागृती व विद्यार्थी संवाद कार्यक्रम चिंतलपेठ येथील विद्यार्थ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरला.
कार्यक्रमाची सुरुवात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या प्रतिमेचे पूजन आणि संविधान प्रास्ताविकेच्या सामूहिक वाचनाने झाली. उपस्थित विद्यार्थी व युवकांसोबत प्रत्यक्ष संवाद साधत प्रमुख मार्गदर्शक रामदास कोंडागोर्ला यांनी भारतीय संविधानाची निर्मिती प्रक्रिया, संविधान सभा, कलमांची मांडणी, त्यातील मूलभूत हक्क व कर्तव्ये, तसेच सातत्याने घडणारे घटनादुरुस्त्यांचे महत्त्व स्पष्ट केले.
विद्यार्थ्यांच्या मनातील प्रश्नांना संवादातून उत्तरं देत constitutional literacy म्हणजे काय, आणि का ती आजच्या काळात अत्यावश्यक आहे, यावर त्यांनी सविस्तर प्रकाश टाकला. संविधान हे फक्त पुस्तकी ज्ञान नव्हे, तर ते जगण्यात उतरले पाहिजे — हा संदेश त्यांनी डॉ. आंबेडकरांच्या जीवनचरित्रातील अनेक दाखल्यांतून उपस्थित तरुणांपर्यंत पोहोचवला.
यावेळी शिक्षण हेच व्यक्तीच्या सर्वांगीण विकासाचे माध्यम असल्याचे अधोरेखित करत, लहान वयातच विचारमूल्यांची पायाभरणी झाली पाहिजे, यावर विशेष भर देण्यात आला. विद्यार्थ्यांनी आयुष्यात मोठं स्वप्न बाळगून त्यासाठी सातत्याने प्रयत्नशील राहावे, हा सल्लाही मार्गदर्शनात देण्यात आला.
कार्यक्रमाच्या आयोजनात स्थानिक शिक्षक, तरुण आणि स्वयंसेवी कार्यकर्त्यांनी सक्रीय सहभाग घेतला. दुर्गम भागातील शाळांमध्ये संविधान जागृतीसारखे उपक्रम राबवले जात असतील, तर शिक्षणाची खरी मूल्यपरंपरा रुजते, असे या कार्यक्रमाच्या अनुभवातून अधोरेखित झाले.