लोकस्पर्श न्यूज नेटवर्क,
ओमप्रकाश चुनारकर,
गडचिरोली दि,११: जिल्ह्यातील अहेरी तालुक्यातील ईतलचेरू या आदिवासीबहुल गावात इयत्ता चौथीत शिकणाऱ्या चारवी गुरुदास मडावी या बालिकेने वाढदिवशी दाखविलेला उदात्त संस्काराचा परिचय समाजाला थक्क करून गेला. घरातील गुल्लकात अनेक वर्षे खाऊपोटी साठवलेली रक्कम—पूर्ण पाच हजार रुपये—ही संपूर्ण रक्कम तिने आपल्या शाळेच्या विकासासाठी अर्पण केली. बालवयातील कोवळ्या मनाने घेतलेला हा प्रगल्भ निर्णय गावात एक अनोखा आदर्श बनून उभा राहिला आहे. चारवीच्या मनातून उमटलेली ही देणगी म्हणजे क्षमतेपेक्षा मनाची उंची किती मोठी असू शकते याची प्रभावी साक्ष आहे.
ईतलचेरू सारख्या साध्यासुध्या, सुविधा कमी असलेल्या गावातही घराघरांत संस्कारांची पेरणी किती उत्स्फूर्ततेने होते, याचा प्रत्यय या घटनेतून येतो. चारवीचे वडील गुरुदास मडावी हे सामाजिक कार्यात सातत्याने सक्रिय. त्यांच्या घरात शाळा ही गावाच्या प्रगतीचा कणा आहे, शिक्षण म्हणजे समाजाच्या उन्नतीचे साधन आहे, या मूल्यांची जपणूक लहानपणापासून केली जाते. त्या संस्कारांचा सुगंध चारवीच्या प्रत्येक कृतीत प्रकट होतो. तिच्या या कृतीवर गावातील एका ज्येष्ठाने मूकपणे व्यक्त केलेली भावना अगदी समर्पक ठरते—“गुल्लक फुटला, पण नाण्यांचा खणखणाट नव्हे; संस्कारांचा निनाद उमटला.”
अलीकडच्या काळात ईतलचेरूच्या जिल्हा परिषद उच्च प्राथमिक शाळेत सामुदायिक सहभाग वाढत आहे. मियाम चॅरिटेबल ट्रस्टकडून मिळालेल्या संगणकांची देणगी, ग्रामपंचायतीकडून देण्यात आलेला ५५-इंची स्मार्ट टीव्ही, शाळेसाठी साउंड सिस्टीम, फॅन, फर्निचर आणि गावकऱ्यांचे श्रमदान—या सर्व उपक्रमांनी शाळेला दर्जेदार सुविधांची नवी दिशा मिळाली आहे. या पार्श्वभूमीवर चारवीची देणगी शाळाविकासाच्या प्रयत्नांना एक नवी भावनिक, नैतिक आणि संस्कारित अधिष्ठान देणारी ठरली आहे.
चारवीचा वाढदिवस नेहमीप्रमाणे शाळेतच साजरा झाला. मात्र या वर्षी तिच्या वाढदिवसाला एक अनपेक्षित तेज लाभले. तिने स्वतःच्या हातांनी गुल्लक फोडून त्यातील एक-एक नाणे आणि नोट काळजीपूर्वक जमवली. त्यानंतर मुख्याध्यापक खुर्शीद शेख यांच्याकडे संपूर्ण रक्कम अत्यंत नम्रपणे अर्पण केली. त्या क्षणाला शाळेतील शिक्षक, व्यवस्थापन समितीचे सदस्य, गावकरी आणि चारवीचे कुटुंबीय उपस्थित होते. तिची आई सौ. कल्याणी मडावी आणि नातेवाईकांच्या डोळ्यांत अभिमानाची ओल दाटली होती. “आपली मुलगी आपली शाळा मोठी व्हावी म्हणून स्वतःचा आनंद दुसऱ्यांसाठी अर्पण करते,” ही भावना त्या क्षणात सर्वांना जाणवली.
चारवीची ही कृती समाजात एक उंच संदेश देऊन गेली—दान हे पैशांनी मोजले जात नाही; ते मनाच्या प्रसन्नतेने, निर्मळतेने आणि समाजाभिमुखतेच्या भावनेने मोजले जाते. चारवीच्या निर्णयामुळे गावात मूल्यांची आणि समाजसेवेची नवचेतना जाणवू लागली. तिच्यातील संवेदनशीलता, कर्तव्यभावना आणि शिक्षणाविषयीचा प्रेमभाव एकत्रितपणे पाहताना या बालिकेच्या भविष्यातून समाजालाही आशेचा नवा दीप दिसतो.
चारवीने दाखविलेला संस्कार हा अकस्मात उगवलेला नाही. तो घरातील निष्ठा, गावातील शैक्षणिक जागृती आणि शिक्षकांच्या मार्गदर्शनातून रुजलेला आहे. छोट्या मनात इतके उदार आकाश फुलू शकते, ही कल्पना अनेकांना अनोखी वाटली. पण ती शक्य आहे—याचा पुरावा चारवीने सहजतेने दिला आहे. तिच्या कृतीने अनाहूतपणे एक काव्यमय ओळ अर्थपूर्ण भासते—“लहान हातांनी दिलेले दान समाजाच्या भविष्यात वटवृक्ष बनून वाढते.”
ईतलचेरूला आज एक चिमुकली मुलगी प्रेरणेचा स्रोत बनून मिळाली आहे. तिच्या कृतीतून अनंत संस्कारित शक्यता दडलेल्या आहेत. उद्या या बालमनातील उजेड समाजासाठी दिशा ठरेल, असा विश्वास गावकऱ्यांच्या मनात दृढ झाला आहे. चारवीने केलेली देणगी मोजता येईल; परंतु तिने दाखवलेली मनाची श्रीमंती आणि जागवलेली प्रेरणा—अमाप, अमूल्य आणि अविस्मरणीय आहे.
हे देखील वाचा,
गडचिरोलीत 11 वरिष्ठ माओवाद्याचे – DGP रश्मी शुक्ला यांच्या समोर शस्त्रासह आत्मसमर्पण…