ताडोबासह राज्यातील जंगलात ‘निसर्गानुभव’ — मचान वन्यजीव गणनेस वनप्रेमींचा उसळलेला प्रतिसाद; व्याघ्र दर्शनाने हरखले चेहरे

लोकस्पर्श न्यूज नेटवर्क 

चंद्रपूर : बुद्ध पौर्णिमेच्या निमित्ताने दरवर्षीप्रमाणे यंदाही राज्यभरातील राखीव व प्रादेशिक जंगलांमध्ये वनविभागातर्फे राबवण्यात येणाऱ्या मचान वन्यजीव गणनेला उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळाला. चंद्रपूर जिल्ह्यातील ताडोबा-अंधारी व्याघ्र प्रकल्पाच्या बफर झोनमध्ये ‘निसर्गानुभव’ या नावाने पार पडलेल्या या उपक्रमात व्याघ्र दर्शनाचा योग आल्याने वन्यजीवप्रेमी हरखून गेले.

वन्यजीव निरीक्षणाची ही संधी हजारो हौशी नागरिक, पर्यटक व वन्यजीवप्रेमींसाठी एक खास पर्वणी ठरली. आदल्या संध्याकाळी, वनविभागाच्या नियोजनानुसार, जंगलातील पाणवठ्याजवळ बांधलेल्या उंच मचाणीवर बसवण्यात आलेल्या या सहभागी नागरिकांनी रात्रभर वन्यजीव, पक्षी आणि जंगलातील निसर्गरम्य वातावरणाचा अनुभव घेतला. विविध प्रकारच्या प्रजाती, त्यांच्या हालचाली, आवाज, शिकारीचे क्षण, आणि व्याघ्राचे दर्शन — या सर्वांचे रात्रभर तासागणिक निरीक्षण नोंदवण्यात आले.

तांत्रिक गणनेच्या युगात अनुभवाची पर्वणी..

एकीकडे ड्रोन, ट्रॅप कॅमेरे, सॅटेलाईट मॉनिटरिंगसारख्या आधुनिक साधनांच्या युगात पारंपरिक मचान वन्यजीव गणनेचे महत्त्व कमी झाले असले तरी ‘निसर्गानुभव’ हा उपक्रम एक अनुभवात्मक शिक्षण आणि जंगलाविषयी आत्मीयता निर्माण करणारा माध्यम म्हणून अजूनही प्रभावी ठरत आहे.

उत्साहात भर — पण शुल्कामुळे वादही..

ताडोबाच्या बफर क्षेत्रात यंदा १०० हून अधिक मचाणी उभारण्यात आल्या होत्या. या वर्षी प्रति व्यक्ती ४५०० रुपये शुल्क आकारण्यात आल्याने उपक्रमावर काही प्रमाणात टीका झाली. वन्यजीव गणना ही सेवा की व्यवसाय, यावर चर्चाही रंगली. मात्र शुल्क असूनही निसर्गप्रेमींची गर्दी पाहता, उपक्रमाची लोकप्रियता अधोरेखित झाली. अनेक पर्यटकांनी याला ‘एक अद्वितीय आणि शिकवणारी रात्र’ असे संबोधले.

थेट व्याघ्र दर्शनाचा थरार

मचानवर बसलेल्या काही निसर्गप्रेमींना प्रत्यक्ष व्याघ्राचे दर्शन झाल्याचा आनंद गगनात मावेनासा झाला. व्याघ्राच्या शांतपणे पाणवठ्याकडे येण्याचा आणि पुन्हा अरण्यात विलीन होण्याचा अनुभव अनेकांनी आपल्या टिपणांमध्ये लिहून ठेवला.

नव्या पिढीसाठी जंगलाचा उलगडा..

स्मार्टफोन आणि आभासी जगतात अडकलेल्या आजच्या तरुणाईला खऱ्या अर्थाने जंगल अनुभवायला मिळावे, जंगलाची गंध, सावल्या, आवाज आणि जैवविविधतेचा थरार स्वतःच्या इंद्रियांनी जाणता यावा, यासाठी ‘निसर्गानुभव’ उपयुक्त ठरत आहे. विद्यार्थ्यांसह विविध वयोगटातील सहभागींसाठी ही रात्र केवळ निरीक्षण नव्हे, तर आत्मिक स्पर्श देणारा अनुभव ठरला.

संपूर्ण महाराष्ट्रात उत्साही सहभाग..

ताडोबाबरोबरच मेलघाट, नवेगाव-नागझिरा, पेंच, संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान अशा अनेक ठिकाणीही ही मचान गणना पार पडली. एकूणातच बुद्ध पौर्णिमा हे केवळ धार्मिक पर्व न राहता, निसर्ग व पर्यावरणप्रेमींसाठी एक अभ्यास, उत्सव आणि संस्काराचे माध्यम बनले आहे.